Veelgestelde vragen

De wereld heeft dringend behoefte aan alternatieven voor de gangbare landbouw. Alternatieven die zorgen voor CO2 en stikstof vastlegging in plaats van uitstoot en die bijdragen aan de biodiversiteit. Voedselbossen produceren voedsel door met de natuur mee te werken, in plaats van er tegenin te gaan. Tijdens de groeiperiode legt een voedselbos CO2 vast, zowel in de bomen/gewassen als in de bodem. Net als elk bos bereikt ook een voedselbos uiteindelijk, na tientallen jaren, een natuurlijk evenwicht waarin opname en uitstoot van CO2 elkaar in balans houden. Een voedselbos is een landbouwmethode waarbij het draait om het laten groeien van bomen en struiken, waarvan de meesten voedsel produceren. Er worden alleen meerjarige gewassen aangeplant voor dit oogstbos met fruit, noten, eetbaar blad en paddenstoelen. Maar denk bij dit bos ook aan meer dieren en insecten. Alle gewassen en beplanting versterken elkaar. Op termijn kan de opbrengst van een hectare voedselbos groter zijn dan die bij traditionele landbouw. De ontwikkeling van een natuur -inclusief voedselbos voor lokale, duurzame en gevarieerde voedselproductie- is een experimenteel concept. Natuurontwikkeling en voedselproductie gaan hierbij hand in hand. Betuwewind daagt met dit concept consumenten in en rondom de gemeente West Betuwe uit om zelf mee te denken over de manier waarop voedsel wordt geproduceerd en natuurlijk om een actieve deelnemer te worden.

Een voedselbos is bij uitstek een vorm van landbouw die -in theorie- veel klimaatbestendiger is dan traditionele (intensieve) landbouwvormen: Een voedselbos legt netto zowel stikstof als koolstof vast en is beter bestand tegen weersinvloeden, doordat de opzet zo dicht mogelijk een natuurlijke ecosysteem benadert. Hoe dit zich in de praktijk gaat bewijzen is uiteraard nog afwachten. Voedselbos aanleg en exploitatie is voor gematigde klimaatzones een nieuwe ontwikkeling, waarvan pas in de komende jaren de resultaten zichtbaar zullen worden. Meer informatie over de achtergronden van voedselbosbouw is onder andere te vinden bij Stichting Voedselbosbouw Nederland, die ons gaan helpen bij het maken van een ontwerp en inrichtingsplan: https://www.voedselbosbouw.org/artikelen.

Burgerwindcoöperatie West-Betuwe (Betuwewind) is opgericht door betrokken burgers om op democratische wijze een actieve lokale bijdrage te leveren aan een energievoorziening die duurzaam, betrouwbaar en betaalbaar is. Zodat ook toekomstige generaties kunnen genieten van een gezond en prettig leefklimaat en kunnen beschikken over voldoende noodzakelijke duurzame energie, uit eigen omgeving. De leden spelen een grote rol in het bepalen van het beleid van de coöperatie. Zij dragen ook zelf bij in de financiering van windparken en kunnen daarbij profiteren van de opbrengsten. De burgerwindcoöperatie is een organisatie, gestoeld op praktisch idealisme, met een gezond gevoel voor rendement en met oog voor mens en natuur. De opbrengsten uit de windmolenprojecten vloeien terug naar de regio en worden ingezet voor lokale duurzaamheidsinitiatieven. Nu de molens van windparken Avri en Deil draaien, is er ruimte om met andere projecten aan de slag te gaan. Zoals de aanleg van een voedselbos van twaalf hectare aan de Tielerweg in Geldermalsen.

In de zomer van 2021 is het businessplan en het ontwerp van het voedselbos voorbereid en is gestart met het werven van deelnemers. Het businessplan werd medio september ter goedkeuring voorgelegd aan de ALV van Betuwewind. De leden gingen akkoord en de pacht van het terrein ging start per 1 januari 2022. In 2022 werd begonnen met de inrichting van het terrein en de eerste aanplant.

Voedselbos Lingehout maakt deel uit van het landgoed Groot-Westerhout en ligt in de kromming van de Linge in de buurt van de AVRI met z’n windmolens. Het is in totaal twaalf hectare en gelegen aan de Tielerweg 56C in Geldermalsen.

Voedselbos Lingehout is een agrarisch productief voedselbos met nevenfuncties zoals educatie en recreatie. Voedselproductie en natuurontwikkeling (biodiversiteit) zijn even belangrijk in Voedselbos Lingehout en gaan hand in hand. Op het terrein is ook ruimte voor een biologische tuinderij zodat op korte termijn oogst aan de deelnemers geleverd kan worden. De opbrengsten van het voedselbos moeten binnen vijf jaar de kosten voor o.a. pacht en beheer gaan afdekken, zodat we kostenneutraal kunnen opereren.
Verder komt er op het terrein een multifunctioneel ontmoetingsgebouw (met sanitair) waar we activiteiten kunnen organiseren, oogst verkopen en waar de deelnemers elkaar kunnen ontmoeten.

De exacte invulling van het voedselbos met alle verschillende onderdelen, zoals aan te planten soorten bomen, struiken en andere gewassen, werd in loop van 2022 helemaal duidelijk. Bij het maken van het ontwerp van het voedselbos werkten we samen met diverse andere organisaties, zoals Fruitzforlife en Stichting Voedselbosbouw Nederland.

Het voedselbos zelf is alleen open tijdens activiteiten en de openingstijden van de oogstwinkel. Hier zal in de loop van 2023 meer duidelijkheid over komen.

Voedselbos Lingehout is een initiatief van Betuwewind. Vanaf 1 januari 2022 zijn we een losse BV, wel onder de vlag van Betuwewind. De grond waarop het voedselbos wordt aangeplant is onderdeel van landgoed Groot Westerhout. We pachten het stuk grond van de eigenaar voor 30 jaar en hopen dat daarna tegen marktconforme voorwaarden door kan worden gepacht.

We streven naar een volledig biologisch beheer van het voedselbos volgens de principes van de Stichting Voedselbosbouw Nederland. Om biologisch te worden wordt onder andere gebruik gemaakt van biologisch plantmateriaal en zaden. Dit is één van de voorwaarden om te komen tot de aangevraagde SKAL certificering. Zo is de komende drie jaar Lingehout ‘in omschakeling’ naar biologisch.

Bij het ontwerpen en aanleggen van Voedselbos Lingehout werd uitgegaan van ongeveer € 235.000 in 2021 en 2022 : Voor het maken van een ontwerp, inrichting van het terrein, bouw van een schuur en vooral de aanschaf van bomen, struiken en ander plantmateriaal. Dit bedrag wordt opgebracht door uitgifte van aandelen aan deelnemers en door bijdragen in geld of natura van onder andere Stichting Voedselbosbouw Nederland, Regionaal Investeringsfonds Fruitdelta, Duurzaamheidsfonds Betuwewind en Burgerwindcoöperatie West Betuwe.

Al het dagelijkse werk wordt verricht door de directeur-beheerder, de boer van de tuinderij, (sociale) dagbesteding (vanaf 2023) en loonwerk voor piekmomenten. Daarnaast organiseren we pluk- en plantdagen en meewerkdagen voor vrijwilligers. Er zijn nog geen grootschalige agrarische voedselbossen in exploitatie dus daar zijn weinig ervaringsgegevens over bekend. Verder zijn er nog extra handen beschikbaar voor arbeid tijdens piekmomenten, zoals studenten biologische landbouw en bos & natuurbeheer en een pool van seizoensarbeiders.

Vanaf februari 2022 is Voedselbos Lingehout in aanleg. De aanplant van ons voedselbos en de omvorming van de boomgaard gaat gefaseerd in drie tot vijf jaar. Als het voedselbos-systeem is aangeplant moet het zeker vier tot vijf jaar met rust worden gelaten. In die tijd lijkt er bovengronds nauwelijks iets te gebeuren maar ondertussen bouwt het (bos)bodemleven zich op, waardoor er een gezond ecosysteem voor het langjarig voedselbos-systeem kan ontstaan.

Je kunt betalend deelnemer worden. Je betaalt dan eenmalig een inleg van 950 euro en wordt hiermee mede-eigenaar van het voedselbos. Deze deelname geeft je het recht om later een wekelijks oogstpakket af te nemen tegen kostprijs (niet verplicht). Ook mag je meedenken over inrichting en ontwikkeling. Daarnaast kan je vrijwilliger worden in het voedselbos en bijvoorbeeld meehelpen bij beheer en oogst of het organiseren van activiteiten. Ook kan je, als je het voedselbos initiatief financieel wilt ondersteunen maar je geen betalend deelnemer wilt worden, “vriend” van het voedselbos worden en een donatie doen. Tot slot kan je ook bedrijfssponsor worden. Kijk voor meer informatie op http://www.voedselboslingehout.nl/doe-mee.

Om deelnemer te worden in het voedselbos, kunnen leden van Betuwewind een aandeel kopen van 950 euro. We hebben 150 betalende deelnemers nodig om de opstartkosten in 2021-2022 te dekken. Het is mogelijk dat we voor toekomstige investeringen nieuwe aandelen gaan uitgeven. Deelname levert geen financieel rendement op.

Deelnemers mogen meebeslissen over de praktische gang van zaken, samen met de directeur voedselbos en de vrijwilligers. Dit wordt bepaald op basis van een jaarlijkse begroting die door de ALV van de coöperatie wordt vastgesteld. Het bestuur bewaakt de uitvoering en kan bijsturen, vooral bij financiële zaken. Als je deelnemer wordt, ben je mede-eigenaar van het voedselbos en mag je meedenken over de ontwikkeling ervan. Je draagt bij aan het verduurzamen van de voedselproductie in de Betuwe, en het ontwikkelen van alternatieven voor de gangbare landbouw. Je hebt daarnaast op het afnemen van een voedselpakket tegen kostprijs.

Enkel het plezier van deelname en de wetenschap dat je een duurzaam alternatief voor gangbare landbouw mogelijk maakt.